Το πορτρέτο του δημοσιογράφου Θανάση Παπαρήγα από τον Δημήτρη Δανίκα. Ένας αόρατος θησαυρός.

Μετάφραση στα γαλλικά με τον Ζωρζ Μαρσέ Γ.Γ. του Κ.Κ.Γαλλίας

Θανάσης Παπαρήγας (1945-2002) 
Δημοσιογράφος με πολύπλευρες γνώσεις, πολυγραφότατος και  γλωσσομαθής. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ιταλικά, ρώσικα, αραβικά, πορτογαλικά, μέχρι ... τούρκικα. Τις έμαθε όλες «άνευ διδασκάλου», βασισμένος στην επιμονή και το ανεβασμένο IQ που είχε. Και κάθε φορά που ερχόταν κάποιος επίσημος προσκεκλημένος απ΄τ΄αδελφά κομμουνιστικά κόμματα, είτε σε συνέδρια, είτε σε εθιμοτυπικές επισκέψεις, ο Θανάσης ήταν ο μεταφραστής. Η ερώτησή μου, κάθε φορά, που βρισκόμασταν σε ρεπορτάζ, έτσι για καλημέρα και για να τον τσιγκλίσω, τον ρωτούσα: «Τι γλώσσα θα παίξει σήμερα, Θανάση». «Θα δούμε» μου απαντούσε και ήταν έτοιμος να ξεδιπλώσει τις μεταφραστικές του ικανότητες, πάντα πρόσχαρος και καλοσυνάτος. Και ήταν φορές, σε φλέγοντα γεγονότα και ενώ ο κόσμος δίπλα μας καιγόταν, αυτός να μου μιλάει για την τελευταία του εφεύρεση, Ναι, δεν θα το πιστέψετε, είχε κατασκευάσει και ... φωτογραφική μηχανή!!! 

Ας δώσουμε τον λόγο στον Δημήτρη Δανίκα. Νομίζω πως κάνει την καλύτερη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του, αφού τον γνωρίζει από μικρό παιδάκι, με κοντά παντελονάκια, όπως λέει. Ολόκληρο το άρθρο (εδώ μερικά αποσπάσματα) δημοσιεύτηκε στο «Πρώτο Θέμα».

Δ.Δανίκας: «Οι πρώτες μνήμες καταφθάνουν μέσα μου

πολύ πριν από αυτή την εποχή. Τότε που φορούσα κοντά παντελονάκια. Τότε που γνώρισα τον Θανάση. Από τους ελάχιστους αγγέλους που έτυχε να πέσω πάνω τους. Τέτοιο πλάσμα, ούτε ένας μέσα στα εκατομμύρια. Κάθε φορά που αναφέρομαι σ’ αυτόν με πλημμυρίζουν δάκρυα. Τέλος πάντων. Τυχαία η συνάντηση. Σαν μεταφυσική συνωμοσία. Συγκατοικούσαμε στην ίδια περιοχή. Κάπου στην οδό Στεφάνου Κυπαρίσσου στον Αγιο Λουκά της Πατησίων. Εγώ σε διαμέρισμα. Ο Θανάσης με τη μάνα του και τον ξάδελφό του, τον Δημήτρη, σε μια ξεχαρβαλωμένη μονοκατοικία. Εγώ μικρότερος. Μικρότερος και πολιτικά εντελώς αναλφάβητος. Λογικό. Γιατί προερχόμουν από μικρομεσαία οικογένεια. Κεντρώων πεποιθήσεων. Εκείνος... άσε καλύτερα.

Τότε, λοιπόν, δεν είχα καταλάβει τίποτα. Ο χαρακτήρας του, όμως, εντελώς διαφορετικός από τα παιδιά εκείνης της αλάνας. Ενα πράγμα ερέθισε την περιέργειά μου. Κι έτσι τον πλησίασα. Οτι κυκλοφορούσε πάντα με κάποιο βιβλίο, κάποιο έντυπο που το διάβαζε με αχόρταγη μανία. Από Μίκυ Μάους και Κλασσικά Εικονογραφημένα μέχρι μυθιστορήματα και την Αγία Γραφή. Παμφάγος. Περπατούσε με το βλέμμα κολλημένο σε κάποια σελίδα. Απίστευτος. Αυτό που όλοι εμείς μισούσαμε μέχρι θανάτου, εκείνος το λάτρευε σαν να ήταν ο θησαυρός των ονείρων του. «Πού πας;», τον ρωτούσα. «Να αγοράσω μισή οκά φέτα», έλεγε και αφηρημένος με προσπερνούσε. 

Μετάφραση στα ρώσικα με Σοβιετική αντιπροσωπεία

Η προσοχή του στοχοπροσηλωμένη στην ανάγνωση κάποιας ιστορίας. Ετσι από μόνος του, βυθισμένος στην αυτομόρφωσή του, κατάφερε και απομνημόνευσε καμιά δεκαριά ξένες γλώσσες. Από Αγγλικά μέχρι Αραβικά. Μπορεί και Κινέζικα. Ποιος ξέρει. Γιατί ποτέ μα ποτέ δεν κοκορεύτηκε για την πολυμάθειά του. Ούτε για την προσωπική εγκυκλοπαίδεια που κουβαλούσε μέσα του. Εξωτερικά «ανώνυμος», συνηθισμένος, σχεδόν απεριποίητος. 

Εσωτερικά ένας ζωντανός θησαυρός. Σεμνότητας, ήθους, γνώσης και ευαισθησίας. Δυο τρεις φορές τον επισκέφτηκα στο σπίτι του. Η μητέρα του, ο ζωντανός ορισμός του «μάνα, κουράγιο». Τα βάσανα, ο μόχθος, ο πόνος και η καρτερικότητα είχαν αυλακιάσει κάθε κύτταρο της ύπαρξής της. Για να τα φέρει βόλτα, και ως μάνα και ως πατέρας μαζί, έραβε, επιδιόρθωνε, κένταγε για ένα κομμάτι ψωμί. Αργότερα, πολύ αργότερα, έμαθα - από άλλους και ποτέ μα ποτέ από τον ίδιο - και ανατρίχιασα με την τραγωδία. Η τραγωδία της οικογένειας Παπαρήγα, η μικρογραφία ολόκληρης της χώρας.

Ότι ο άντρας της και πατέρας του Θανάση ήταν ο Μήτσος Παπαρήγας. Ο γενικός γραμματέας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ότι τον συνέλαβαν, τον ανέκριναν αλλά αυτός τσιμουδιά. Ότι τον βασάνισαν και αφού τον πέταξαν από τον τελευταίο όροφο της Ασφάλειας, στη συνέχεια δημοσίως ισχυρίστηκαν ότι ο «άθλιος κομμουνιστοσυμμορίτης» αυτοκτόνησε. Αυτό είναι το τίμημα των αγίων που αγωνίστηκαν για την Ελευθερία. 

Μετάφραση στα τούρκικα

Ο Θανάσης, λοιπόν, το αντίθετό μου, ήταν που μου αποκάλυψε, χωρίς να το προσπαθήσει, τη μαγεία των κινηματογραφικών εικόνων. Τότε στα κυριακάτικα πρωινά του Radio City. Απολαμβάνοντας τα χάρτινα κατορθώματα του Τζίμι (σ.σ. Στηβ) Ριβς, δηλαδή του Σβαρτσενέγκερ εκείνης της εποχής, σε ρόλους Μασίστα. Και ο Θανάσης ήταν που με συμφιλίωσε με την ανάγνωση και τη γνώση. Χωρίς την παραμικρή αναφορά σε μαρξιστική προπαγάνδα. Όμως η στάση του, η χαμηλόφωνη παρουσία του....

Τον ξαναβρήκα μετά από πολλά χρόνια στο «Εξωτερικό» τμήμα του «Ριζοσπάστη». Εγώ, ο μικρομπουρζουάς, σε ανώτερη θέση από εκείνον. Τον γιο του Μήτσου Παπαρήγα και σύζυγο της Αλέκας. Καθόλου παράλογο και καθόλου για τον ίδιο ασυνήθιστο. Γιατί ποτέ του δεν διεκδίκησε ούτε μισό πόντο προσωπικού χώρου. Γιατί ποτέ του δεν αράδιασε στο βιογραφικό του τις ατελείωτες γνώσεις του και τα πτυχία του.

Μετάφραση στα αραβικά

Σχεδόν αόρατος. Με τρεις κρυφές αγάπες. Η πρώτη για τη συλλογή του. Με τα στυλό και τις πένες του. Η δεύτερη για τη λογοτεχνία «επιστημονικής φαντασίας». Ο αθεόφοβος, θυμόταν ακόμα και τον τελευταίο χαρακτήρα από οποιοδήποτε μυθιστόρημα του Φίλιπ Ντικ. Και η τρίτη και πιο γαργαλιστική, τα ευτραφή κορίτσια....

Με την Αλέκα συναντήθηκε στα πανεπιστημιακά θρανία στο τμήμα Φιλολογίας. Έρωτας ακαριαίος και ορμητικός. Την περίμενε με τις ώρες, ξεροσταλιάζοντας, χειμώνα καιρό, σε κάποιο παγκάκι. Από χαρακτήρα η Αλέκα ήταν το αντίθετό του. Εκείνη ο αρχηγός. Εκείνος ο καλλιτέχνης. Ο αφηρημένος εφευρέτης...

Μετάφραση στα πορτογαλικά με Αλβάρο Κουνιάλ

Τους είδα και τους δύο μαζί, προς τα τέλη της δεκαετίας του ’70, στο μικρό τους διαμέρισμα κάπου κοντά στη διασταύρωση Πατησίων με Αλεξάνδρας. Ο,τι ακούς και διαβάζεις για πολυτέλειες και άλλες τέτοιες ιστορίες, είναι αποκυήματα συκοφαντίας και προπαγάνδας. Ας πούμε. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’80, τα πρώτα στελέχη του «Ριζοσπάστη» ελάμβαναν εβδομήντα χιλιάδες δραχμές τον μήνα. 

Όταν η Αλέκα ως γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας - της μεγαλύτερης του κόμματος - έπαιρνε εξήντα χιλιάδες. Αυτή η αλήθεια. Για όλα μπορεί κάποιος να τους κατηγορήσει. Εκτός από τρία πράγματα. Αδαμάντινη τιμιότητα. Απίστευτη προσήλωση στις αρχές της ιδεολογίας τους. Και ακατάβλητη αγωνιστικότητα.

Όταν έμαθα τον χαμό του, σχεδόν, γκρεμίστηκα. Τον παρέσυρε και τον σκότωσε απρόσεκτος οδηγός. Σαν από φινάλε υπαρξιακού μυθιστορήματος του Αλμπέρ Καμί».

 Ο Θανάσης Παπαρήγα «χάθηκε» σε τροχαίο. Διέσχιζε πεζός τη Λ. Μαραθώνος όταν τον χτύπησε ένα αυτοκίνητο που οδηγούσε πιωμένος ένας ανθυπασπιστής του Πολεμικού Ναυτικού. Πάλεψε δύο ημέρες στο ΚΑΤ αλλά δεν μπόρεσε να αντέξει. Το ασθενοφόρο έφθασε ύστερα από μισή ώρα και στο Κέντρο Υγείας Ν. Μάκρης τον μετέφερε αλβανός εργάτης στην καρότσα αγροτικού αυτοκινήτου!
Ήταν γιος του δολοφονημένου στελέχους του ΚΚΕ Μήτσου Παπαρήγα και της παλιάς κομμουνίστριας Βασιλείας Παπαρήγα. Από μαθητής μπήκε στη νεολαία της ΕΔΑ και αργότερα στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Όσοι γνώρισαν από κοντά την οικογένεια Παπαρήγα λένε ότι ο Θανάσης αποτελούσε «φωτεινό παράδειγμα συζύγου ο οποίος, αφενός επέτρεπε στη γυναίκα της ζωής του να είναι όσο δυναμική θέλει και να προβάλλεται γενικώς, όσο εκείνη θέλει δίχως να υπολογίζει το κόστος αυτής της προβολής, παρ' όλα αυτά, ήθελε να είναι δίπλα της και παράλληλα να ασχολείται και με τα δικά του ενδιαφέροντα». Ο Θανάσης ήταν δημοσιογράφος, μιλούσε άπταιστα επτά γλώσσες, διέθετε πλούσια μόρφωση, ήταν κομμουνιστής βεβαίως, αν και προερχόταν από αστική οικογένεια αριστερών, και ήταν πάρα πολύ ευγενής στους τρόπους του. Το πιο αινιγματικό ίσως στοιχείο επάνω του επικεντρωνόταν στο ... μουστάκι. Και υπήρχε το ερώτημα: Πώς ένας μαρξιστής αποφασίζει να
καλλιεργήσει και να διατηρήσει ένα μουστάκι σχεδόν πανομοιότυπο με εκείνο που είχε ο Νίτσε;

Δείτε σε τέσσερα μέρη την ΜΕΓΑΛΗ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ σε αφήγηση του Θανάση Παπαρήγα
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ---> ΕΔΩ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ---> ΕΔΩ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ---> ΕΔΩ
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ --->ΕΔΩ

***************************************